Türkçe bizim paspasımız mı?

En son eklenti. Kimsenin düzeltmediği maddeler: 1, 3, 9, 10, 16, 17, 18, 21, 25, 27. Onlara göz atıp kendi doğrunuzu paylaşmak ister misiniz? 9 Ekim Salı günü düzeltilmiş halleriyle burada yayınlayacağım.
Salı eklentisi. Yorumlara teker teker yanıt veremediğim için kusuruma bakmayın ancak hepsini okuyor, düzelttiğiniz cümleleri hazırladığım dosyaya işliyorum. Haftasonu doğru halleriyle birlikte burada görebilirsiniz ama sizler daha çok katılın istiyorum. Daha evlat edinilmeyi bekleyen cümleler var! Katılan herkese sonsuz teşekkürler.
*
“ehehaheae yazi cok guzeldi. butun istanbulun hava gazina yüklenmesi fikrini cok sevdim. gazhane tabiri de gozumun onune guzel seyler getirdi. ama facebook gayet guzel bisi.varliini unuttuum ilk okul arkadaslarimla bile karsilasmakten hosnutum. ama dier yandan da facebook cok hin bisi aslnda. o minik applicationlar.la hepimizin hakkinda yuzlerce bilgi toplayip bi database yapiolar. gunu geldiinden bize bisiler satmak icin kullanicaklar o bilgileri. varsin olsun. bolece reklamlar daha az medya isgal eder belki..”

Böyle bir “şey”le başlayayım dedim. Şey diyorum çünkü söyleyecek söz bulamıyorum. Çünkü bu cümlelerin nece olduğunu bilmiyorum. Türkçe olmadıkları kesin de hangi dilde yazılmışlar? Gazeteleri tarıyor, garip, bozuk, yamuk yumuk, şekli şemali bozulmuş, çarpıtılmış, morartılmış cümleler arıyorum. Çok uğraşmam gerekmiyor. Her okuduğum yazıdan mutlaka gözümü tırmalayan bir kaç cümle çıkıyor. Yukarıda gördüğünüz paragraf da Radikal gazetesinin internet editörü Serdar Kuzuluoğlu’nun konu ile ilgili yazısına yazılmış bir yorum. Yazan bir gazeteci yahut köşe yazarı değil. Dolayısıyla onu elbet hoş görebiliriz ancak dildeki bozulmaya bir örnek vermek istediğim için buraya aldım. Bilmem bu paragrafı okunur hale sokmaya hevesli biri çıkar mı? İkisini alt alta koyalım, aradaki farka bakalım.

Biliyorsunuz, aylardır güzel yazılar hazırlıyor komşularımız. Sevgili Akın Abi ve Dilek’in önderliğinde, 1 Mart 2007 günü başlayan Doğru Yazalım, Doğru Konuşalım, Dilimizi Koruyalım kampanyası yedinci ayını bitirdi. Zaman zaman geriye dönüp yazılanları okumak, bu yazılardan bir şeyler öğrenmek, hatalarımızı görmek, ardından düzeltmek projenin amacına ulaştığını gösterecektir. Öğreniyoruz değil mi? Gelişiyor, dilimizi daha doğru kullanmak için çaba gösteriyoruz. Sitelerimize, gazetelere, dergilere yazdığımız yazıları bu bilgiler ışığında bir kere daha, hatta iki kere daha okuyoruz yayınlanmadan önce, öyle değil mi?

Etkinliğe gazete, dergi ve kitaplarda gözüme çarpan hatalı, çarpık cümleleri paylaşarak katkıda bulunmak istedim. Bunları yazanların kimi profesör, kimi yılların gazetecisi, kimi çevirmen, kimi romanları yayımlanmış bir yazar. Hele de ilköğretim okullarına ‘Medya okuryazarlığı’ dersi konulan (seçmeli de olsa) bir dönemde önce medyanın kendine bakıp yanlışlarını düzeltmesi gerektiğine inanıyorum. Yoksa gazete köşelerinde de “cok hin bisi aslnda” gibi cümleler görmeye başlayacağız. Belki de vardır.

Bu sefer işi oyuna dökelim istedim. Gördüğüm kırık dökük cümleleri buraya yazıyorum. Hatalarını birlikte bulup düzeltelim mi? Cümleleri şöyle bir okuyun. Hata nerede? Sözcük kullanımında mı, imla kurallarında mı? Anlatım bozukluğu mu var yoksa abartılı bir dil mi kullanılmış? Bu yazıyı okuyorsanız bir cümleyi de siz evlat edinin, onu düzeltip doğrusunu gönderin. (Orjinalini yazmanız gerekmez, cümlenin numarasını yazmanız yeterli.) Sonra en doğru kurulmuş hal(ler)ini (yazan kişilerin adıyla) her birinin altına yazalım, DDD sitesinde de bu şekliyle yer alsın. Ne dersiniz, bir hafta yeterli mi? (Bir cümle için yorum bırakarak doğru olduğunu düşündüğü öneriyi getiren biri olduysa onu da okuyun. Cümlenin düzeltilmiş hali de doğru olmayabilir. Gerekirse onu da düzeltelim.) (Bu cümleyi 1 Ekim 2007, 21:50'de ekledim. Biraz önce CNN Türk kanalındaki programda ekranın sol alt köşesinde ne yazıyordu dersiniz: "Kuru temizlemeciler kanser saçıyor!" Nasıl saçıyorlar merak ettim. Kanser minik minik zehir toplarına verilen ad olmalı, yahut bir tür sıvı. Kuru temizlemeciler de bunu saçıyor herhalde. Fesupanallah!)

1. “Vahşi doğada hayatta kalma ihtimaliniz var mı?” testinden yüzde 50 sonucunu aldım.
2. Ama meğer Spiderman pek bana göre değilmiş.
3. Tabii bir yandan da ben sizin için detaylar aldım ki kaloriler konusunda da size fikir verebileyim diye.
4. Ayrıca soya sosu sebebiyle sodyuma, yüksek tansiyon hastaları ve sodyum duyarlılığı olan böbrek hastalarının dikkat etmesi gerekiyor.
5. Zaten her yere yürüyüş yaparak gitmeyi tercih ediyorum. Bunun dışında yürüyüş yapmayı seviyorum. (bir röportajdan)
6. Söylemek istediğim sadece en önemli ihtiyaçlarımızdan biri olan yemek yemeye biraz özen göstermek, kendiniz için hayata anlam katmak; bir lokmayı henüz çiğnemeden çabucak yutmaktan değil tüm duygularınızla tadını, tuzunu hissedebilmek gerektiği...
7. Laleli’nin erken hasat zeytinyağı ilk tattığımda lezzeti beni şaşırtmıştı ve o günden beri Yunanistan’dan taşıdığım Girit yağlarıyla birlikte en sevdiğim zeytinyağlarının başında yer almıştı.
8. Hayır diyemeyen bir insanın, diğer insanlar tarafından sınırları algılanmaz.
9. Stres tırnak yemeyi artırıyor” (gazete manşeti)
10. Daha geçen yıl öleceğini düşünen Tuba Şılbır, şu anda 18 yaşında ve 100 bin böbrek hastası ve yakını için onun adı artık 'umut!'
11. Ramazan ayının gelmesiyle birlikte davetler, kokteyller, açılışlar bıçak gibi kesti.
12. Onu hiç tanımayan ya da devrimi ideal edinmediği halde onu sevdiği için Che'den bahseden bir insan grubu vardır.
13. Ne zaman kuyruğuna basılsa direkt pençelerini çıkarıyor. (bir röportajdan)
14. Günde yaklaşık 200 tane blog geliyor.
15. Kepez’den göz dağı (gazete manşeti)
16. Yunanistan’ın en iyi üniversitelerinden birine sahip olan Selanik’in balkonlarında rengarenk sardunya, ayrıca portakal bahçeleri, zeytin ve çam ağaçları, Osmanlı paşalarının yaptırdığı çeşmeler, özgürce sarı, pembe, kırmızı renklere boyanmış, kolalı dantelli pencereleri ile cumbalı evler vardır.
17. Ancak … maçtan bir gün önce oturduğumuz sitenin basket sahasında futbol oynarken kendini sakatlayınca şans …’a güldü.
18. Taraflar dizi üzerinde bir dizi muhabbet ettikten sonra …, senaryoyu alıp eve götürecek, okuduktan sonra …’a görüşünü bildirecek.
19. Yaptığımız işe, dernek yönetiminin ilgisizliği karşısında ki hayal kırıklığımı dile getirmeye uzun süre tereddüt ettim.
20. Çok duygulandım ve aklıma hiç hediye almak gelmediği içinde biraz utandım.
21. Eleştirmenler (kendimden biliyorum) hayatlarını beğenmemek üstüne kurar, doğru olanda budur.
22. Önce genç bir yazarı poh pohlayacağız...
23. Benim ki tersine bir süreçtir.
24. Daha pekçok yazarların edebiyatını yapmadınız ki!
25. …’nun kızlarını okuttuğu bu üniversitede çalışan, adını vermek istemeyen yabancı bir hocanın söylediğine göre burası Malezya’nın İslamlaşma sürecinde önemli rol oynuyor, bir sürü genç mümin yetiştirip topluma servis ediyor.
26. Yahudileri Avlayan Hollandalıların her Yahudi için ayrıca para aldığını, Yahudileri koruyan kimi ailelerinse bu işi yalnızca para karşılığı için yaptıklarını.
27. … Waldemar hayalini kurduğu özgür bir dünyada tutunabilmenin, her şey terslik içinde giderken bile yumuşak kişiliğini yitirmemenin, toplama kapmında bile bilgisi ve gücüyle insanları hayran bırakmanın onuruyla yaşıyor.
28. Tıp alanında ki araştırmaların çoğu deniz kaynaklı (bir haber kanalında alt yazı)
29. Önlem alınmaması durumunda Akdeniz’de 20 yıl sonra canlılık tükenecek (aynı kanalda, aynı programdan alt yazı)
30. Bu sefer bir öneri. Semih Gümüş, ‘Bazı kitaplar niçin çok satar?’ başlıklı yazısında iyi yazmak için iyi kitaplar okumanın öneminin altını çiziyor. Bence önemli bir yazı. Bugün bir de Edebiyatçılar Derneği'nin internet sitesine (o da günlük şeklinde tasarlanmış) rastladım. Sitede önümüzdeki ay (Kasım'da) Yaratıcı Yazarlık Atölyesi'nin başlayacağından söz ediliyor. Daha iyi yazmak isteyen ve vakti olan arkadaşlarımız için güzel bir fırsat olabilir.