Yemek, sevmek, öğrenmek

Bugün Radikal'de kanserle ilgili bir yazı dizisinin 3. bölümü var. Bu bölümün alt başlığı 'Besinler de Kanser Yapar'. Biliyoruz zaten yaptıklarını. Ne yiyelim, ne yemeyelim konusunda duymadığımız şey kalmadı gerçi ya yazıdaki (son zamanlarda bu sitede yer aldığı için özellikle) soya sosu ve diğer işlenmiş soya ürünleri; ayçiçek, mısırözü gibi sıvı yağlar ve margarinle ilgili kısımlara dikkatinizi çekmek istiyorum. Şu linkte: http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=214776


Yazıyı yazacağım yazmasına da, önce ne olur, Türkçe'yi doğru kullanmak, yanlışlarımızı düzeltmek, bilmediklerimizi öğrenmek için başlattığımız DDD projesi ile ilgili aşağıdaki yazıdanın ilk paragrafını okur musunuz? Yahut onu okumayı boş verin, yandaki kırmızı DDD simgesinin üzerine bir tık atın ve sevgili Punto Ağabey'in sitesine doğru yolculuğa başlayın. Çayınızı doldurun, varsa bir kaç kurabiye, yahut bir iki çerez tabakçığı koyun yanınıza. Çok uzun olduğundan değil, zevki katlamak için. Belki de sizi kendime benzetmeye çalışıyorum. Çalışma masamın etrafındaki çiğ ve kavrulmuş iki ayrı tür fındık, dut kurusu (ki kendileri Arapgir'den gelmişlerdir. Sevgili Menevşe Hanım'cığımın annesi kendi elleriyle kurutmuştur onları), organik kuru üzüm (One Nature'dan gelen paketi anlatmıştım) ve en fecisi (ki masanın doğrudan üzerinde değil, hiç değilse gözün görmediği bir yerde, yan tarafta duran) cevizli sucuk. Diğer deyişlerle orcik veya köme. Başka adları da var elbet. Biliyorsanız paylaşmak ister misiniz?


Mesela daha bir kaç gün önce Paponi Laz Yemekleri ve Laz Yemek Kültürü kitabında sevgili bir güzel kadının, Paluri Arzu Kal'ın kaleminden fındıkla yapılan iki türünü okudum. Şeçerite ve Loyate. Şeşerite şerbete batırılarak, loyate ise üzüm suyu ve mısır unu ağırlıklı bir harca batırılarak hazırlanıyormuş. Yiyen var mı bu türünü? Paluri'nin (Paluri Lazca'da 'alev' anlamına geliyormuş. Arzu Kal, 2005 yılında mahkeme kararıyla bu adı kendisine isim olarak seçmiş.) kitabından daha nice güzel şey öğrendim. Nice yerel kültür, popüler kültüre yeniliyor hızla. Paluri'nin kitabı bu hızlı ve olumsuz gelişime dur demek üzere, en azından kendi kültürünü kayda geçirmek arzusuyla hazırlanmış bir güzel kitap. Chivi Yazıları'ndan çıktı.


Daha önce 19. Yüzyıl İstanbul Mutfağı kitabından bahsetmiştim burada. Sevgili Özge Samancı ve Sharon Croxford'un birlikte hazırladıkları bu değerli araştırma kitabının İngilizce baskısı Flavours of Istanbul: A Selection from Original 19th Century Ottoman Recipes adıyla yayınlanmış. Bir kez daha bahsetmek istedim bu vesileyle. Özge, çok değer verdiğim dostlarımdan biri. Çok sık görüşemesek de çalışmalarını izliyor ve onunla gurur duyuyorum. Özge, doktorasını Osmanlı tarihi dalında yaptı, tez konusu ise 19. Yüzyıl İstanbul Mutfağı. Yani bu kitap sıradan bir kitap değil, yılların araştırmalarıyla derlendi. Özge ve Sharon bir süredir birlikte yemek kursları da veriyorlar, yine bu sitede bahsetmiştim. Kurslarla, kitapla ve kitabın yazarlarıyla ilgili bilgi almak isterseniz Istanbul Food Workshop adresini ziyaret edebilirsiniz. Kitapta yer alan tarifler 19. Yüzyılda yazılmış yemek kitaplarından Özge ve Sharon tarafından günümüze uyarlandı, fotoğraflar Sharon tarafından çekildi. Sanırım yabancı dostlarınıza hediye etmek için bundan daha güzel bir kitap bulamazsınız, hele de yemek kültürüne meraklılarsa. Tabii Türkçesi de kendinize armağan etmelik, söylemeden geçemeyeceğim.


Bunlar geçen günkü krepler. Ballı-muzlu olanından yemiş, bunu annemin misafirleri için hazırlamıştım. Bizim hanımlarımız tatlıları gerçekten tatlı olarak seviyorlar. Benim gibi az tatlı değil. Öyle olunca da arasına kayısı marmelatı sürüp rulo haline getirdiğim, sonra da 2-3 parmak kalınlığında kesip tabağa dizdiğim bu kreplere bayıldılar. Üzerine de çikolata eritip gezdirmiştim ya resimde çikolataları görmüyorsunuz. En gurur duyduğum üretimlerimden biri değil, çünkü beyaz unla yapıldı. Evde tam unum kalmamıştı, annem de ısrarla krep yapmamı isteyince mecbur kullanıldı. Hamurunda tarçın ve portakal kabuğu rendesi var, hiç değilse kokusu hoş.


Bu fotoğrafın bir benzeri Lezzet dergisinin Mart 2007 sayısında yayınlandı. Bu sayıda bana ayrılan üç sayfaya bakınca içim açıldı, sağolasınız sevgili Emine ve Lezzet ekibi! Yazının başlığı 'Şimdi Yeşile Bürünme Zamanı'. Ben yazarken ferahladım, yeşile büründüm gerçekten, umarım siz de okurken hissedersiniz doğanın sevincini. Bu yılın bütün yeşil deneyimleri var yazıda, şimdiye kadar yaşananları en azından. Bundan sonrakileri henüz yaşamadık. Merakla bekliyorum. En üstteki resmi geçen hafta çekmiştim. Her zaman geçtiğim bir sokaktaki erik ağacının resmi, ilk çiçeğe duranlardan. O sevince ben de ortak olmalıydım. Hani araba falan da var ama bir kent bahçesinde, kuru bir bahçedeki bir minik erik ağacının insanı nasıl mutlu ediverdiğini, durduk yerde hem de, paylaşmadan edemedim. Sizin sevinçleriniz neler bugünlerde? Haydi gözlerinizi kapatın ve yeni sevinçler yaratın. Bizimle de paylaşın. Sahi paylaşır mısınız?
(Son olarak: Sevgili Ayşen Eren, uzunca bir süredir 'Nükleer Yasaya Karşı' yürüyor. Hepimiz için dersler içeren bu yürüyüşleri, yürüyüşler sırasında karşılaştıklarını, insanlarla paylaştıklarını ara ara okumak istersiniz belki diye, sitesinin bağlantısını yan taraftaki listeye ekledim. Seni yürüyüşünde yalnız bırakıyor olsak da Ayşen, kalbimiz seninle. Ben kendi adıma nefes almak ve hareket etmek dışındaki enerji kullanımlarından -nefes almakla enerji tasarrufunun ilgisi ne diyeceksiniz şimdi- tasarruf etmem gerektiği gerçeğini, hiç aklımdan çıkarmıyorum.)