02 Ağustos 2006

Kemaliye'den


Kemaliye böyle bir yer iste. Munzur Dagi ve Sariçiçek Dagi karsi karsiya gelmis, vadide Firat nehri akar. Kenarina ise Kemaliye kurulmus. Karsilikli köyler var. Kimi merkeze yakin, kimi uzak. Kemaliye'nin meshur bir tas yolu var, yapimi onlarca yil süren. Iste onu göremedim. Oysa geçen yil Lütfi Özgünaydın'ın 'Taş Yolu Öyküleri' adli kitabini okuduktan sonra binlerce yörelinin emegiyle açilan bu yolu görmeden dönmeyi düsünmezdim Kemaliye'den. Tas yolunu da, müzesini de göremedim. Ama çok güzel insanlar tanidim, güzel seyler tattim ve yine gözü arkada döndüm.

Dut Kemaliye'nin her seyi. Nice öykü var duta dair. Dutun satilip da parasinin eve geldigi gün yapilan senlikler, ese dosta gönderilen kuru dutlar, dut pekmezleri, pestiller, sonra kuru dut satarak harçligini çıkaran ve okula o sekilde devam edebilenler, bahçesinde konu komsuyla bir olup dut çirpan nineler, dedeler...

Taze salataliklar var, bahçeden koparilmis. Salataligin banildigi pekmez var, Ayse abla var, Ahmet abi var, Hatice hala var, Latif Yalçıner var, Gülnur Gürler var, Bozkurt otel var, müze var, dut var, lökhane var...

Lökhane'yi Hamdi Fırat isletiyor. Telefonu (446) 751 30 66
Lök, Kemaliye'nin bir güzel lezzeti. Dibekte dövülüp elenmis kuru dut unu yine dibekte dövülmüs cevizle biraraya getiriliyor. Sonra 3500-4000 kez daha dövüldükten sonra macun haline getiriliyor. Sekil verilip jelatine sarildiktan sonra da satisa hazir oluyor lök. Lökhane'de baska seyler de var. Oricik var mesela, dut pekmeziyle hazirlanan cevizli sucugu Kemaliye'nin. Sonra fasulye kurusu, dag meneksesi, Ağın leblebisi, pekmez, reyhan kurusu, serbetler, dibekte dövülmüs çedene kahvesi. Onlar çedene diyor menengiçe. Daglarda varmis. Toplayip kavurduktan sonra dövüp kahvesini yapiyorlar.

Neden gittim Kemaliye'ye? 29. Geleneksel Kemaliye (Eğin) Kültür Festivali bünyesinde, Diş Hekimi Gülnur Gürler'in düzenledigi Dut Paneli'nde konusmak üzere. Hani sizlerden bilgi istemistim ya, kimileriniz (hepinize tesekkürler) bilgiler yollamistiniz. Ben de o bilgileri derleyip toparlamis, çesitli kaynaklardan bolca ilave yapmis ve upuzun bir konusma metni hazirlamistim. Yukarida gördügünüz dut kavurmasi ve yöreye has pek çok dutlu lezzeti de tatma (gerçi ben izdiham nedeniyle yine her seyin tadina bakamadim ama..) sansi buldugumuz Dut Paneli'nde çesitli üniversitelerden hocalardan duta dair pek çok sey duyduk, ögrendik. Dut ve yapraklarinin sifacilikta kullanilisindan tutun da dut yapraginin büyük ve küçükbas hayvanlari beslemede kullanimina, halk edebiyati ve kültüründe dutun yerinden Türkiye ve dünyada dut yetistiriciligine pek çok konu basliginda yapilan konusmalari ilgiyle dinledi Kemaliyeliler. Süre azligi nedeniyle ancak özet olarak aktarabildigim bilgiler insallah tüm panelistlerin konusma metinleriyle birlikte bir yayin haline getirilecek. Gitmeden önce Türkiye'nin çesitli yerlerinden derledigim bilgiler orada ögrendiklerimle zenginlesti.

Bu güzel manzaraya sahip evde iki güzel insanin, Ayşe ve Ahmet Berkay'in evinde, Apçağa Köyü'nde bol sohbet, güzel yiyecekler, yukarida resmini gördügünüz pekmeze banilarak yenmis teri üzerinde salataliklar, Ayse ablanin nefis sirkesi, pekmezi, dut kurusu, binbir bitkiden (yok o kadar degil ama 100 kadar varmis) yapilan zetrinin kokusu... Hepsi de unutulmaz anilar arasinda yerini aldilar. Berkay'lar diyorlar ki atamizdan kalan evimizde hepinizi agirlamak istiyoruz. Sizler de Kemaliye'ye gidecek olursaniz Apçaga köyünü mutlaka ziyaret etmelisiniz. Öyle seviyorlar ki köylerini, dernek kurmus, köy firinini ve köyün girisindeki kimi yapilari restore etmisler, okuma ve toplanti odasi kurmus, konuklara kucak açmislar. Gideriz derseniz telefonlari bende, ilgilenenlere verebilirim memnuniyetle. Gidip tanisin, güzel lezzetleriyle donanin diye.
*
Buğday Derneği'nin Şişli Belediyesi'nin katkilari ile PINAR ve MİLUPA'nin sponsorlugunda Istanbullulara armagan ettigi Ekolojik Pazar her cumartesi günü Feriköy'deki yerinde sizleri bekliyor. Yaz geldi diye üsenmeyin. Onlar hiç dert etmeden sizler yiyebilin diye Gökçeada'dan, Malatya'dan, Eğirdir'den, Adana'dan ve daha nice yerden her hafta kalkip Istanbul'a geliyorlar. Tek istekleri ürettikleri leziz besinleri paylasmak, insanlara tanitmak ve bu isi sürdürebilmek. Ne olur onlari yalniz birakmayin. Sözlerinizle, alisverislerinizle ve güleryüzünüzle onlari destekleyin. Diliyoruz ki bu çaba nice ekolojik pazaryerinin tohumunu atsin ve Türkiye'nin her yerinde bulusalim dogayi kirletmeden, insana zarar vermeden üretilen gerçek lezzetlerle. Harita için burayi tiklayabilirsiniz.
Ekolojik Pazaryeri ile ilgili makale için ise:
http://www.bugday.org/article.php?ID=1419
*
Site okurlarindan Didimli Kadriye hanim Didim'in dünyaca ünlü Altınkum Plajı'nda balik çiftliklerinin kurulmasi için izin verilmemesi için bir imza kampanyasi baslattiklarini ve bu konuda elbirligiyle çalismalar yaptiklarini aktarmis. Hazirladiklari yaziyi ben de imzaladim. Kadriye hanim hepimizin destegini beklediklerini iletmis. Didim Belediyesi'nin internet adresi söyle: www.didim.bel.tr

13 yorum:

Adsız dedi ki...

Ya tijen ya, beni yanina cirak alir misin? Karin tokluguna calisirim ben:))

Annelog Atölye dedi ki...

Harika deneyimler bunlar:)Gidemiyor ve tadamıyorum ama yazdıklarından takip etmek çok güzel. Zevkle okuyorum.

OUR BEAUTIFUL HOUSE&GARDEN dedi ki...

Seninle birlikte olmak isteyenler hakli Tijen. Bu kadar Dutla hasir nesir olacagini bilsem bende isterdim seninle orada olmak. Bilmedigim bazi seyleri ögrendim. Sayfamda bu konu ile bilgi ve sana yönlendirme yaptim. Tesekkürler dostum. Biraz Dut pestili getirmissindir mutlaka benim icin.
Sevgiler Sonia...

Tijen dedi ki...

yelda'cigim,
hayat disaridan görüldügü kadar kolay degil benim tarafimda. herkes oh ne güzel geziyor diyor ama bir sürü dertle ugrasiyorum bir yandan da. ben bundan sonra güzel yanlarini degil köyü yanlarini anlatayim en iyisi..
keske hersey güllük gülistanlik olsa ama ah olmuyor ki!
*
sevgili sonia,
elbette dut pestili getirdim. hem de ayse ablanin yaptiklarindan. ona abla dedim ama benden sadece 2 yas büyük. agzimdan öyle çikti bir sekilde. demek tatil bitti döndün yuvaya..
*
sevgili anne,
gitmek de zor kalmak da inan. su anda evimde aksam yemegimi hazirlayip o sessizlikte yiyor olmayi dilerdim ben de. insanin kendi yatagi, kendi mutfagi, kendi düzeni gibisi yok...
tijen

Damak Tadı dedi ki...

Selamlar,
Hoşgeldiniz,boşda gelmediniz beraberinzde çok güzellikler getirmişiniz kendiniz ve bizler için.Çok güzel sizinle birlikte olup o insanlar sohbet etmeyi inanın sizin kadar isterdim.

Şimdi resimlerde ve yazılarınızda bizde orda olduğumuzu hissettik.Ordaki ablaların ve abilerin diyim artıl ellerine gönüllerine sağlık.

Anadolu insanının böyle sıcacık yürekleri var herzaman.Ne mutlu size ki oralara kadar gittiniz.

Tekrar teşekkürler,sizinde yüreğinize,ayaklarınıza ellerinize sağlık.

Emekleriniz için teşekkürler,

Sevgiyle hep sevgi dolu kişilerle
birlikte olun.

damak tadı

Tijen dedi ki...

fatma'cigim çok tesekkürler canim. hakikaten çok ögretici oldu benim için bu gezi. zaman içinde tüm paylasimlarda yerini bulacak elbet ögrendiklerim.
*
sevgili damak tadi,
çok tesekkür ederim dostlugun ve dileklerin için. güzel günleri paylasabilmek dilegiyle.
tijen

sahra dedi ki...

Güzel bilgiler güzel resimler için teşekkürler. Evet yurdumuzun her bir köşesi güzel ama gezerken belli sorumluluklarla gezmek zor olmalı illede şu sıcaklarda. güzel günler dilerim.

Tijen dedi ki...

vallahi öyle sahra!
gidiyorsun konusmaci olarak bir bakiyorsun ki odan baskasina verilmis, kalan odalar da hep dolu. gecenin onunda hiç tanimadigin bir eve konuk oluyorsun. konser dimbirtilari arasinda uyumaya çalisiyorsun. sonra banyo yapamiyorsun, sonra sicakta elinde esyalarla... her gittigin yerin sistemine uyumlanmak zorunda kaliyorsun. daha ne diyeyim? neyse geçip gidince sikayet etmiyor, güzellikleriyle animsiyorsun her seyi.

Adsız dedi ki...

Merhaba.

Sitenizi blog ekle de gördüm. Geldim. İyi ki gelmişim. Memnun oldum efendim. Ben selin.

sevgiler,

selin (www.selincaglayan.com)

Tijen dedi ki...

hosgeldin sevgili selin!
hersey gönlünce olsun.
tijen

Adsız dedi ki...

Çok değerli Tijen Hanım ,

Lezzet dergisindeki yazınızdan sonra burada da okuduğumuz bu yazıdan sonra gerçekten de çok gururlandık ve duygu dolu dakikalar yaşadık . . .

Bizleri ve şehrimizi çok güzel bir şekilde tanıtmış olduğunuzdan dolayı size çok teşekkür ederiz. Sizle tekraren yeni lezzetlerle buluşmak dileklerimizle, sağlılı , mutlu ve sıhhat dolu bir yaşam dileriz . . .

Ayşe & Ahmet BERKAY

sabi aji dedi ki...

Merhabalar,
Araştırma yaparken yazınızı okudum ve de hoşuma gitti, önümüzdeki hafta Kemaliye'ye gideceğim, nerede kalmamı tavsiye edersiniz ?
İzmir'den sevgiler,
Sabi

Tijen dedi ki...

Merhabalar,
Inanin bilemiyorum nerede kalabileceginizi, uzerinden cok zaman gecti. Eminim yeni yerler acilmistir Kemaliye'de