05 Aralık 2005

Galiba avokadoyu anlatmanın zamanı geldi


Bu siteyi bulup girenlerin pek çogu avokado hakkinda bilgi aradiklarindan geliyormus, istatistikler öyle söylüyor. Kimileri 'avakado' yazarak ariyorsa da meyvenin adi 'avokado'. Dolayisiyla buradan baslayayim ise. Asagidaki yazi Meyve Agacindan Hikayeler (Iletisim, 2004) adli kitabimda avokadoyu anlattigim bölümün bir özeti. Merak edenler umarim bilgilenirler. Bazen dergilerde kitaplarimdan bölümler görüyorum. Neredeyse oldugu gibi kullaniliyor cümleler. Eh bari lütfedip cümleleri degistirseniz diyorum sevgili medya çalisani arkadaslar. Madem bu isten ekmek yiyorsunuz ve madem bir seyleri arastirmaniz gerekiyor, hiç degilse emek verin hatta lütfen bir de emegi verenin emegini de yemeyin. Çünkü hem baskasinin yazisini kullaniyor, hem de kaynak göstermiyorsunuz. Ne diyeyim? Bütün avokado severlere adiyorum bu yaziyi! Siz de benim kadar delisiyseniz, sanirim merak ettiginiz pek çok seyi bu satirlardan ögreneceksiniz. Afiyet olsun.
*
Meyve demem sizi sasirtmasin. Onu hep tuzlu yiyeceklerde tanitiyorum evet, ne var ki o bir meyve. Avokadonun farkli türleri var. Her birinin de mevsimi farkli neyse ki. Böylece sonbaharin baslarindan ilkbaharin sonlarina kadar avokado bulabiliyorsunuz. Buldugunuzda da alip soslar yapiyor, salatalara ekliyor, soguk çorbalarin aromasini zenginlestiriyor, kimi zaman ise iyice olgunlasmis avokadoyu ekmek dilimine sürerek kahvalti sofralarinizdaki hükümdarligina izin veriyorsunuz. Verin de. Çünkü muhtesem bir vitamin, mineral deposu avokado. Bol da yag içeriyor, ancak bu yaglar doymamis yaglar. Üstelik kolesterolü düsürüyor, kalp damar hastaliklarina karsi koruyucu olarak lanse ediliyor avokado. Kalorisinin yüzde 80’inden fazlasini yagdan sagladigi için kilo almak isteyenler için (ne yazik ki ben bu sinifa girmiyorum!) harika bir besin. Diger yagli yiyecekleri yemekte zorlaniyorsaniz bile avokadonun içerdigi yagi hazmetmeniz zor degil. Saglikli bir yag içerdiginden krema kullandiginiz soslarda krema yerine avokadoyu tercih edebilirsiniz. Hem salata soslarinda, hem de cips ve benzeri atistirmaliklar için hazirlayacaginiz soslarda avokado kullanabilirsiniz. Sifir derecenin altini sevmedigi için Türkiye’de Ege ve Akdeniz sahillerinde yetisiyor daha çok. Özellikle de fazla rüzgar almayan bölgelerde. Gisela’cigimin bahçesi avokadolar için uygun bir yuva, çabucak yetismelerinden anliyoruz bunu. Öyle de çok meyve veriyorlar ki, bahçeye her gidisimde avokado agaçlarinin etrafindan ayrilamiyorum bir türlü.

Avokadoyla neler yapilabilecegini yazi boyunca yer yer söyledim. Yeter ki iyice olgunlastiginda yiyin, eslikçilerinden hafif limon suyu, sarimsak gibi ilaveleri de unutmadiysaniz onu seveceginize süphem yok. Kisa zamanda kullanmaniz gerekiyorsa yumusamis, ancak ezilmemis olan meyveleri tercih edin. Avokadonun kararmis olmasi bozuldugu anlamina gelmez, kimi türler olgunalastikça kararir. Ancak aceleniz yoksa sertken alin, oda sicakliginda tereyagi kivamina gelene kadar beklettikten sonra (cins ve sertligine göre 2-5 gün) tüketin.

37 yorum:

Su dedi ki...

Avokadoya bayilirim! Ne alakadir, Londra'da baslamistim hergun bu avokado deliligine! Ekmegin uzerine Beyaz ve avokado ve biraz da limon sikarim! Bir Japon arkadasim, Avokadolari boyuna kesip, ince ince, uzerine soya sosuyla meze gibi sunuyordu. Boyuna kesmelerinin sebebinin de Feng Shui oldugunu soylemisti :)

Adsız dedi ki...

Sevgili Tijen hanım, yazılarınızı beğeniyle okuyorum.
Avokado ile yazınızı yüzümde gülümsemeyle okudum, çünkü yaklaşık bir haftadır işyerimde bir avokado sohbetidir gidiyor sebebi de ablamın bana Taşucu'ndan gönderdiği bir torba avokado. Ne raslantıdır ki tam da işyerimdeki arkadaşlarıma dağıttığım bu meyve-sebzenin tariflerini arayıp bulup herkese dağıtıp o akşamda bütün evlerde avokadolu yiyecekler yapılıp, ertesi gün lezzetiyle ilgili konuştuğumuz Avokado'dan bahsetmeniz beni gülümsetti ve mutlu etti. Açıkçası tadı tek başına çok ta hoş gelmedi bana ama limon, sarmısak, ve yeşilliklerle birlikte yaptığımda hoş oldu. Ertesi günü de ikiye ayırıp çukur yerlerine kaşar rendeleyerek fırında bir süre pişirdikten sonra yeşillendirdim tadı yer elmasını andırdı. Bu akşam da sos olarak deneyeceğim.

Tijen dedi ki...

sevgili tülin,
iyice yumusamislar miydi? yoksa pek leziz olmuyor da! salatalara çok yakisir, yazida belirttigim gibi.. seçenek çok aslinda. afiyet olsun!
*
sevgili su,
japon arkadasinin önerisi de güzel aslinda ama ben soya sosu pek kullanmiyorum. bir arkadasim da balsamik sirkeyle salatasini yapiyordu.
tijen

Adsız dedi ki...

bi de tabi cok olgun avokadoyu ezip balla karistirip tatli olarak de yiyebilirsiniz, belki pekmezle de guzel olabilir...

YesilErik dedi ki...

Ben en cok guacomole'de seviyorum avokadoyu, bol kisnisli. Mangalda pismis etin yanina cok leziz oluyor.

Sevgili Tijen, sen belki de kitaplarinda bahsetmis olabilirsin bundan ama, meyve ile sebzeyi tam olarak nasil tanimladigini merak ettim. Turkiye'ye gidince ilk is kitaplarini edinecegim ama merak ettim simdiden. Sevgiler..

Adsız dedi ki...

Ben de avokado hastalarindanim, buraya, yani Almanya ya gelen en lezzetli cinsi Israil avokadosu, su orani az, kremali ve hos kokulu oluyor, yazdiginiz gibi bir cok sekilde yense de ben en vahsi halini seviyorum, ortasindan uzunlamasina kesip, cekirdegini cikartip, ortasinda ki bosluga limon suyu, karabiber ve tuz döküp, kasik la yemeyi....
Türk avokadosu henüz denemedim, bir sefer ki seyahatimde artik...selamlar..

Tijen dedi ki...

sevgili nese,
ben de bazen senin dedigin gibi yerim ama kizarmis ekmek diliminin üzerine sürüp yiyorum en çok. dolayisiyla çok da fazla yememis oluyorum. büyüklügüne göre dörtte birle sekizde bir arasinda bir miktar yemis oluyorum günde. eh, hergün yiyince!
*
sevgili yesil erik,
meyveyle sebzenin tanimini yapmak zor aslinda agaçta yetisenler meyve genelde, ama ceviz, findik gibi yemisler de var, onlar da meyve, ama bir yandan da tohum. domates, patlican, onlar da bitkinin meyvesi, ama sebze.. bir de tazeyken sebze, kuruyunca bakliyat olanlar var, malum. isler iyice karisik anlayacagin!
tijen

ZeYNeP dedi ki...

Bende avakadoyu fazlasi ile tuketenlerdenim, sansli bir bolgedeyim, cevremde mexican marketler cok 5 for $ 1 oluyor cogu zaman, guacamole ve avakado kizartmasi bizim evde en cok sevilenlerden, Turkiye'de iken pek bilmezdik, bir keresinde Suleyman Demirel ile yapilan bir roportajda duymustum ilk adini, ben ortaokulda filandim sanirim, hergun kahvaltida bir tane yermis, oyle diyordu. Merak ettim anneme sordum anne bu nasil birsey, o zaman internette yok ( 1976) cumhuriyet ansiklopedisinden bulmustuk ne olduguna bakmak icin :))
Hey gidi gunler hey.
Afiyet olsun herkese.

Zeynep

bgm dedi ki...

Bayramda kocaman bir torba avokado taşıdık Antalya'dan.. Her akşamda ezip, sarımsak ve limonla enfez salata olarak yedik.. Annem avokadolu karides salatası yapıyor (sizin tariften az farklı) o da mutheşem oluyor. Bence sağlık için en azında hafta 1 tüketilmeli..

Adsız dedi ki...

Tijen Hanım,
Evet avokadolar iyice yumuşamıştı tam kıvamındaydılar. Onlarla ilgili o kadar çok araştırma yaptım ki:)
Tatlı olarak da tüketilebilir tabi henüz denemedim ama evdeki cennet hurmaları, süt, ceviz belki bal karıştırarak bir tatlı ya da, süt, bal ve muz karıştırıp içecek olarak ta deneyebilirim.

Tijen dedi ki...

sevgili tülin,
evet, balli avokado ezmesi tarifi pek çok yerde verilir ama ben bu haliyle sevdigim için onu ille de tatlandirmaya çalismiyorum.
*
zeynep'cigim,
çok komik bir ani bu! hiç dikkat etmemisim bak süleyman demirel'in avokado yedigine.. sen daha merakliymissin çocukken anlasilan (yani geç çocukluk, erken yetiskinlik devresinde)
*
sevgili begüm,
afiyet olsun! annenin tarifi nasil? belki sen de sitende onu tarif edersin.
herkese bol avokadolu günler!
tijen

Adsız dedi ki...

Avokadonun anavatanindan merhaba. Avokado, ispanyolca aguacate, Azteklerin kullandigi Nahuatl dilinden geliyor. Ne anlama geldigini burada soyleyemeyecegim cunku cok kibar degil. Avokadonun yeryuzunde 500den fazla cesidi var ve avokado cok buyuk bir potasyum kaynagi. Biz de genelde guacamole yapiyoruz avokadoyla totopolarin yaninda servis yapiyoruz. Tijen abla bu arada mutfak kulturune hayran kaldim. Sevgilerimle
Nilay
http://lacocinadenilay.blogspot.com

Adsız dedi ki...

Biliyormusunuz bana avakadoyu sevdiren sizsiniz. Aslinda sebzeyi saglikli beslenmem gerektigi icin yani yemek zorunda oldugum icin yiyorum ama siz o kadar istahli anlatiyorsunuz ki insanin caninin istememesi mumkun degil. Artik bende avakadolu kahvaltilar yapiyorum. Sevgiler.. Duygu

Tijen dedi ki...

yok nilay'cigim o kadar da çok sey bilmiyorum. sadece bu benim isim ve çok severek yapiyorum. arastirma yapip yeni seyler ögrenmeyi de çok seviyorum tabii. senin bize verdigin bilgiler de inan çok yararli oluyor!
dedigin gibi, avokado çok iyi bir besin kaynagi. çok tesekkürler bilgiler için!
(ama ben ne anlama geldigini merak ettim simdi??)
tijen

Tijen dedi ki...

ne kadar sevindim duygu!
bir hikaye: bodrum'dayken zar zor buldugum avokadolarimdan bazen ofise götürüyordum (bu hikayelerin bir kismi 'Tak Koluna Sepeti' adini verdigim kitapta var) ben afiyetle ekmegime (ya da peksimete falan) sürüp yerken Füsun bakip bakip yüzünü burusturuyor. Bense nasil agiz sapirdatarak yiyorum.. O alti ay boyunca ne yapip ettiysem Füsun'a sevdiremedim. nuh dedi peygamber demedi iyi mi?
afiyet olsun canim.
tijen

ceren dedi ki...

Merhabalar Tijen hanim,
Verdiginiz bilgiler gercekten cok guzel.Avokada salatasi da bir baska oluyor.Avokadonun salataya verdigi o egzotik tadi baska bir salatada bulmaniz mumkun degil bence.Ama sade yemeyi hic tercih etmedim nasil olur onu bilemem.
Sevgiler
Ceren

Ozge dedi ki...

nerede okuduğumu hiç hatırlamıyorum ama kolay sindirilmesi ve faydaları nedeni ile bebeklerin ilk besinleri arasında yer almasını öneriyorlar. Bende içindeki boşluğa beşamel soslu karides pişirdim. Avokadoları da içine su koyduğum fırın tepsisinde ısıttım. Sonra çekirdek boşluklarına beşamelli karidesi koyup servis yaptım. Ilık ılık hafi ekşi çok lezzetli oldu...

Ozge dedi ki...

Bir de ek...halam demişti ki avokado eğer olmamışsa, yanında bir elma ile oda ısısında bekletin. Denedim ve oldu...Daha çabuk ve güzel yumuşadı avokadolarım. Paylaşmak istedim...

Tijen dedi ki...

dogru diyorsun sevgili özge! bu yöntemi ben de bilir ama hiç uygulamam. evde sürekli yedek oldugu için gerekmiyor iyi mi?
diger tarifin de hos olmali, eline saglik. bebekler konusundaki bilgiyi ben de görmüstüm bir yerde ama nerde?
*
sevgili ceren,
bir de ekmek diliminin üzerine sürüp yemeyi dene. üzerine dil peyniri ve kiraz domatesle çok güzel oluyor bence!
tijen

Isil Simsek dedi ki...

Merhaba Tijen,
Benim bir sorum var: Tumunu kullanmadigin avokadolari nasil sakliyorsun? Ben bir defasinda limonlu suda beklettim, baska bir yontem var mi diye merak ediyorum.
Selamlar

Tijen dedi ki...

kullanmadigimi kapakli bir kapta buzdolabinda bekletiyorum isil'cigim. hiç bir sey olmuyor. bu sekilde 3-4 gün beklettigim dahi oluyor. dis kisimlari biraz karariyor ama o da o kadar önemli degil zaten.
tijen

Yesim dedi ki...

Merhaba Tijen, avakoduyu ilk başta ben de sevmemiştim hiçbirşey eklemeden doğrayıp tadına bakmıştım da,ama sonra haftasonu ablamda yediğim salatada hoşuma gitti,galiba tekrar alıp avakodaya bir şans daha vericem : )

fethiye dedi ki...

cok severim ve yeriz! yanlis mi anladim/gordum bilmiyorum ama turkiyede suyunu da mi iciyorlar nedir?

bir de, her mevsim bulmamizin bir baska sebebi narenciyeler gibi avokadonun da agac uzerindeyken cok uzun sure dayanabilmesiymis.

yazilarini okumayi ozlemisim tijen!

Tijen dedi ki...

yesim'cigim,
bence de vermek gerekiyor.. pek çok sekle girebilen büyücülerden avokado da.
bu arada gözün aydin, artik isil'la ayni kentte yasiyor olacaksin. nasil bir duygu?
*
fethiye'cigim,
ben de senin sesini duymayi özlemisim buralarda. simdi asil senden bekliyoruz, anlatacak misin bize büyük dügünü?
avokado suyunu hiç duymamistim, suyu çikar mi bilmem. o kadar sulu bir meyve degil ama kimbilir? belki bir seylerin içine azicik konuyor olabilir. yine de ben oldugu gibi yemeyi tercih ederim!
evine tekrar hosgeldin!
tijen

Adsız dedi ki...

avokado yu nasıl hazırlıyorsunuz tadı çok kötü ben normalce yemeye kalkıştım farklı yeniyo her halde

Adsız dedi ki...

Avokado evet güzel bi meyve balla karıştırılıp yenince daha güzel oluyor sade yenilmesini kimseye tavsiye etmem çünkü tuhaf bir tadı var..

Adsız dedi ki...

Sayfanızı çok beğendim...
avokadonun faydalarını araştırırken rastladım sitenize.
dün aldım ve bugün de tarifleri inceliyorum, sanırım salatalarda kullanmayı ilk olarak deneyeceğim. Çünkü salataları çok seviyorum..

yaban dedi ki...

Avokadoyu da çok seviyorum, sizi de çok seviyorum. :) İlk yemek kitabımı sizin sayenizde aldım, yemek yapmayı da bu sayede sevdim. Sizin tariflerinizle yaptığım yemekleri yiyenler de çok seviyor.
Avokadoyu ilk kez, merak edip marketten almıştım. Tadına bakıp -doğal olarak ilk denemede- beğenmedikten sonra atmaya kıyamadım ve "Tijen İnaltong'un kitabında bir tarifi vardı bunun" diyerek ilk guacomole'mi yaptım. Sonra bir daha da kopamadım. :)
("ilk" ve "sevgi" kelimeleriyle dolu bir yorum yapmışım:))

Adsız dedi ki...

1973 TEN BERİ AVOKADO YERİM COK SEVERİM BEN GENELDE COK İNCE KIYILMIŞ SOGAN SARIMSAK TOZU LİMON KARABİBER TUZ KOYARAK KREM HALİNE GETİRİRİM TUZLU KREKER ÜZERİNE SÜRERİM COK CEŞİDİ YAPILIR AMA EN SAGLIKLISI BU SANIRIM

Adsız dedi ki...

Her sabah bir dilim kızarmış entegral ekmeğin üzerine yarım limon ve karabiberle karıştırılmış avokado, yağzız beyaz peynir ve domates işte size enfes bir lokma:)

pigmelerle.dans.eden dedi ki...

Benim komsunun bahcesindeki devasa avokado agacindan geceleri bazen kocca bi tanesi benim bahceye dusunce, inanin, sese uyaniyorum. ama sabah cok gec o avokadoyu bulmak icin, cunku benim bahcedeki kopekler onu yemis oluyor coktan :)

Oglen yemeginde hic bi sey bulamazsam pazardan bi tane alip ikiye kesip sadece tuzla karistirip hoppp diye yutuyorum, cok yersem midem bulaniyor ama sonra :( zeytin yagi icmis gibi oluyorum...

Adsız dedi ki...

selam avokadoyla bir tarif vermek istiyorum. ben Fas'ta yaşıyorum. burada çok yaygın bir avokadolu milkshake tüketimi var. heryerde avokado bulmanız mümkün. tarife gelince: 300ml süt, yarım olgun avokado, 1 yemek kaşığı tozşeker, 1 avuç badem, arzuya göre şeker yerine 2 adet hurma da kullanabilirsiniz (gerçi burda hem hurma hem şeker koyuyorlar, tatlıyı çok sevdikleri için)yapılışı: bütün malzemeleri blendra koyup yaklaşık 5dk çırpıyorsunuz. büyük bir bardağa boşaltıp afiyetle içiyorsunuz. umarım beğenirsiniz.

Adsız dedi ki...

slm bende avokadoyu cok evenlerdenim genelde akşam yemegi yemediğimden, spordan geldikten sonra 300 ml süt 1 avokado 1 muz ve 1 kaşık bal blander da karıştırıp içiyorum hmmmm. enfes oluyor tavsiye ederim

Palta Hass dedi ki...

Avokadoya avakado demeyin uyarınıza karşın yorumlarda birkaç kişi avakado, birer kişi de avokada ve avokadu yazmış! Türk Dil Kurumunun pantalonu pantolon yaptığı ülkemizde normal. Hem şunun şurasında Avokadoyu çoğumuz (örneğin ben) daha 1986'da Meksika'da gerçekleştirilen Futbol Dünya Kupasında Halit Kıvanç'ın manav tezgahından alıp TRT ekranından gözümüze tutmasıyla öğrendik...

Palta Hass dedi ki...

Okurlarınızın bir kısmının Avokado kullanımında pek tecrübeli olmadığı anlaşılıyor. Onlara bir numara öğreteyim de bana dua etsinler: Avokadonun yumuşamışını filan almayın. (Kaç kere süpermarket müdürleri ile tartıştım, pahalı pahalı satıyorsunuz, insanlar alamayıp çürüyünce de ya ucuza elden çıkarıyorsunuz ya da çöpe atılıyor diye. Neyse, şimdilerde tane fiyatı 1 TLye kadar düştü...) Avokadonuzu -diğer meyvaların çoğunluğu gibi- taş gibi sert iken satın alın ve buzdolabında saklayın. Kullanmayı planladığınız günden 2 gün önce bir gazete kağıdına sarıp serin bir köşeye bırakın. Bakın ne güzel çürümeden yumuşayacak...

Birşey değil.

Not: Ekte Avokadoların en hası olan HASS türünün fotoğraflarını içeren bir bağlantı sunuyorum. O en baştaki esmer olan HASS. Tereyağı gibidir canım! Şimdi onun sıvı yağı da revaçta zaten...

Adsız dedi ki...

Pazardan aldigim avokadonun tadi çok guzeldi raze ceviz gibiydi ama migros tan aldigim cok kotuydu yiyemedim attim. Niye acaba?

Tijen dedi ki...

Sorunuzun yanıtını bilemiyorum ama muhtemelen cinsleri farklıdır veya olgunluk farkı olabilir. Görmeden bir şey söylemek zor. Ben olgunlaşmış avokado pek almam, yukarıdaki yorumda olduğu gibi sertken alıp evde olgunlaştırmak daha iyi. Ben oda sıcaklığında bekleterek yumuşatıyor öyle kullanıyorum.